زمانی که مراجعهکنندگان ارتودنسی تصمیم به انجام درمان میگیرند، اولین موردی که به آن فکر میکنند این است که آیا میتوانند ارتودنسی برای یک فک انجام دهند؟ اگر میزان در هم بودن دندانهای بالای افراد زیاد نباشد، این افراد دوست دارند که فقط ارتودنسی فک پایین را انجام دهند و از در معرض دید بودن وسایل ارتودنسی بکاهند. البته اینکه امکانپذیر باشد ارتودنسی فرد بهصورت دو فک انجام شود و یا تک فک بر اساس نظر تخصصی ارتودنتیست تصمیمگیری میشود ولی در مقاله پیش رو قصد داریم به زوایای مختلف ارتودنسی دندانهای پایین بپردازیم و آن را بهتفصیل بررسی کنیم.
اولین موردی که باید در این بحث بایستی مشخص شود، اختلاف ارتودنس یک آرواره پایین با ارتودنسی دندانهای پایین است؛ اما آنچه معمولا در افکار مراجعهکنندگان ارتودنسی از ارتودنسی دندانهای پایین میگذرد، عقب کشیدن آرواره پایین بدون عمل ارتودنسی است. خیلی از افرادی که درگیر جلو بودن آرواره پایین هستند، با مراجعه به متخصص و مشاوره گرفتن از متخصص ارتودنسی، انتظار دارند که با ارتودنس یک آرواره پایین جلوآمده آنها تصحیح شود. برای شروع بحث بایستی در همین ابتدا عنوان کنیم که ارتودنس تک آرواره پایین جلوآمده بهکل از ارتودنسی دندانهای پایین جداست و این دو موضوع را بایستی از یکدیگر تفکیک کنیم.
باید به این مورد دقت شود که براکت های ارتودنسی روی دندانها وصل میشوند و فقط توانایی جابجایی دندانها رادارند؛ یعنی اگر تنه آرواره پایین یا چانه فرد جلوآمده باشد، ارتودنسی ثابت (همان سیمکشی دندانها بهتنهایی قادر نخواهد بود که آرواره پایین را عقب ببرد) در این موارد (که معمولا زمینه ارثی جلو بودن آرواره پایین نیز وجود دارد) در اول کار مراجعهکننده توسط ارتودنسی برای جراحی فک آماده میشود تا بتواند پس از طی شدن ارتودنسی قبل از جراحی، فرد در اتاق عمل، تحت عمل فک قرار گیرد. ازاینرو حساب ارتودنس تک آرواره پایین جلوآمده از ارتودنسی دندانها پایین کاملا جداست.
معنای ارتودنسی دندانهای پایین این است که مرتب کردن دندانهای نامنظم آرواره پایین است و تاثیر چندانی روی آرواره پایین ندارد. گاهی اوقات ارتودنسی دندانهای پایین سخت تر از بقیه ارتودنسی دندانهای بالا است و علت آن دانسیته بالای استخوان آرواره پایین نسبت به استخوان فک بالاست. استخوان آرواره پایینتر متراکمتر از استخوان فک بالاست و دندانی که باید از خلال همین استخوان حرکت کند، کار دشوارتری پیش رو دارد. مسئله دیگری که بهسختی کار در دندانهای پایین اضافه میکند، تماس نزدیک براکت های پایین با لب پایین است. به همین دلیل معمولا روزهای اول درمان ارتودنسی دندانهای پایین ناراحتی بیشتری را در لبهای بیماران ایجاد میکند و موجب آزردگی بافتی بیشتری نسبت به فک بالا میشود.
باید این سوال را مطرح کرد که ارتودنسی برای یک فک بهتنهایی قابل انجام است یل خیر، به عوامل خیلی زیادی بستگی دارد و مشکلاتی هم برای انجام ارتودنسی فقط آرواره پایین وجود دارد. اپتدایی ترین مشکل این است که گاهی اوقات دندانهای بالا روی دندانهای پایین قرار میگیرد و این دندانها بهمانند هاون عمل کرده و غذا را روی دندانهای پایین آسیاب میکنند. ازاینرو فک ضربه دندانهای بالا است و باید براکت های آرواره پایین را بهگونهای مرتب کرد که در معرض ضربه دندانهای بالا نباشند که البته کار بسیار سختی است و مشکل دیگری که ارتودنسی فقط آرواره پایین دارد این است که باز شدن قوس دندانی آرواره پایین برای درست کردن فضا برای دندانهای پایین تنها زمانی رخ میدهد که قوس دندانی فک بالا امکان آن را بدهد.
در اصل قوس دندانی فک بالا قوس دندانی آرواره پایین را در برمیگیرد و اگر دندانهای آرواره پایین کیپ دندانهای بالا باشند، جایی برای ایجاد فضا در آرواره پایین وجود ندارد و برای حل مشکل بایستی قوس فک بالا نیز ارتودنسی شده و فضای آن نیز گسترش یابد. مشکل بعدی که درراه ارتودنسی فقط آرواره پایین وجود دارد این است که در انتهای درمان ارتودنسی ثابت، برای اینکه حداکثر زیبایی و بهترین رویهم نشستگی ایجاد شود، دندانهای بالا و پایین توسط کش های ارتودنسی رویهم نشانده میشوند.
هنگامیکه ارتودنسی بهصورت ارتودنسی فقط آرواره پایین انجام شود، فک بالا در اختیار متخصص ارتودنسی نخواهد بود که از کش های ارتودنسی (الاستیک ارتودنسی) استفاده کند. بایستی تاکید شود در مواردی که درمان ارتودنسی شامل کشیدن دندان از فک بالا باشد معمولا ارتودنسی فقط پایین امکانپذیر نیست. از طرفی در بیمارانی که نیازمند ارتودنسی به همراه جراحی فک (ارتوسرجری) باشند، ارتودنسی فقط پایین بههیچعنوان امکانپذیر نیست و این افراد بایستی حتما ارتودنسی را بهصورت دو فک انجام دهند.
بعضی مواقع متخصصان ارتودنسی تشخیص میدهند که میتوانیم ارتودنسی دندانهای پایین قابل انجام است و انجام ارتودنسی تنها آرواره پایین خیلی از کیفیت ارتودنسی دو فک نمیکاهد. در این موقع برخلاف آنچه به نظر میرسد؛ پیچیدگی ارتودنسی تک فک بیشتر خواهد بود. درواقع در این موارد متخصص ارتودنسی با چالش مضاعفی برخورد میکند و آنهم دشواری تنظیم کردن یک فک درمان شده با فک درماننشده است.
اگر متخصص ارتودنسی شما بگوید که هزینه ارتودنسی تک فک شما خیلی کمتر از هزینه ارتودنسی دو فک نخواهد بود، تعجب نکنید چون علت آن نیز همین موضوع است. البته مواردی نیز وجود دارد که ارتودنسی تک فک چندان پیچیدگی فنی به درمان ارتودنسی تحمیل نمیکند و در این موارد معمولا هزینه ارتودنس تک آرواره پایین شصت درصد هزینه ارتودنسی دو فک در نظر گرفته میشود. نحوه پرداخت هزینه ارتودنس تک آرواره پایین نیز معمولا بهصورت ارتودنسی اقساطی است. در مورد هزینه ارتودنسی و تعرفه درمان ارتودنسی قبلا در مقاله ای جداگانه بهصورت مفصل بحث نمودهایم که در صورت نیاز میتوانید به آن مراجعه کنید.
بعضی از مردم سوال میکنند که میشود فقط ارتودنس تک آرواره پایین بهتنهایی انجام داد و پاسخ اینگونه است که بستگی دارد. اگر دندانهای بالایی مرتب باشد و هیچ نامرتبی فکی نداشته باشید، انجام ارتودنس تک آرواره پایین ممکن است تنها چیزی باشد که نیاز دارید. اگر بااینحال، فک نامتوازن دارید، متخصص ارتودنسیتان نباید این را نادیده بگیرد و فقط بر روی ردیف پایین تمرکز کند. هم فک بالا و هم پایین باید تحت درمان قرار گیرند تا فک شما به هماهنگی برسد و این حالت حتی اگر دندانهای بالای شما صاف باشند، ممکن است انجام شود.
همچنین توجه داشته باشید که هر یک از دندانهای چگونه در کنار هم قرار میگیرند؛ زیرا حرکت چند دندان همواره دندانهای دیگر را دردهان شما تحت تاثیر قرار میدهد. اگر هنوز مطمئن نیستید که به بریس روی هر دو فک بالا و پایین نیاز دارید، بهتر است با متخصص ارتودنسی خود مشورت کنید.
ابتدا قبل از صحبت کردن راجع ارتودنس تک آرواره پایین، در اول کار بدانیم که چرا شخصی ممکن است به ارتودنسی نیاز داشته باشد. گاهی اوقات ممکن است فکر کنید که نامرتبی دندانها و یا ناهنجاری فک مسئله چندان بزرگی نیست، هم نوع و هم سلامت دهان و دندانتان باید موردتوجه قرار گیرد. قطعا ظاهر همهچیز نیست، اما اگرچه ممکن است در مورد ظاهر خود نگران نباشید، این امکان وجود دارد که دیگران در مورد ظاهر شما قضاوت کنند. افراد دارای ظاهری جذاب بهاحتمال بیشتری مورداطمینان قرار میگیرند، استخدام میشوند، ترفیع رتبه مییابند و حتی به ملاقاتی دعوت میشوند. مطالعات نشان دادهاند که یک لبخند خوب همچنین اعتمادبهنفس بیشتری در زندگی روزمره به شما میدهد؛
اما اگر همچنان نگرانی در مورد چگونگی لبخند خود ندارید، باید سلامت دهان خود را نیز در نظر بگیرید. داشتن ناهنجاری فک یا دندانهای نامرتب میتواند منجر به مشکلات متعددی شود ازجمله:
داشتن دندان های سالم اعتماد به نفس شما را بهبود می بخشد. زمانی که دندان های شما سالم و سفید باشند، راحت تر می توانید با دیگران ارتباط برقرار کنید. شما هم چنین با اعتماد به نفس بیشتر در هنگام صحبت و در اجتماع صحبت می کنید، زیرا می دانید که لبخند چشم گیری دارید.