ارتودنسی دندان شاید این روزها به عنوان یک رشته نوین و بسیار مدرن در نظر گرفته شود. اما تحقیقاتی که بر روی اجساد مومیایی انجام شده است، نشان می دهد که شروع ارتودنسی دندان به پیش از میلاد مسیح برمی گردد. ما در این مقاله می خواهیم شما را به دل تاریخ برده و با تاریخچه ارتودنسی دندان بیشتر آشنا کنیم. این مقاله را بخوانید تا ببینید رشته ای که کارش صاف و یکدست کردن دندان های شما است، چگونه به حالت امروزی اش رسیده است.
اطلاعاتی که قرار است مطالعه کنیم
به گفته باستان شناسان، اولین روش های ارتودنسی دندان در یونان و مصر از اوایل 1000 سال قبل از میلاد انجام می شده است. “تمدن آتروسک باستان” که پیش از رومی ها در ایتالیا بودند، از دستگاه هایی مانند محافظ دهان استفاده می کردند. چرا؟ تا مانع از ریزش دندان های افراد بعد از مرگ شوند.
برخی از باستان شناسان معتقدند که تاریخچه ارتودنسی دندان حتی به پیش از این تمدن باز می گردد. آن ها معتقدند که اولین بریس های ارتودنسی توسط مصریان باستان مورد استفاده قرار می گرفت. طبق اعلام انجمن ارتودنتیست های آمریکا (AAO)، پیش از این باستان شناسان در داخل دهان مومیایی های کشف شده، نوارهای فلزی پیدا کرده اند. ظاهرا این نوارها برای بستن فاصله بین دندان ها مورد استفاده قرار می گرفته اند. از این حیث مصریان حتی در تاریخچه ارتودنسی ثابت دندان نقش ایفا کرده اند.
“پیر فاوچارد فرانسوی” شخصی بوده که در خصوص دندان و دندانپرشکی تبحر داشته و به گفته هم نسل های خود، در این حوزه مدرنیست و پیشرو بوده است. او اولین کتاب دندانپزشکی را تحت عنوان “دندانپزشک جراح” نوشته است.
در این کتاب از ارتودنسی و به ویژه روش های صاف کردن دندان صحبت شده است. فوچارد وسیله ای را به نام “باند” كه امروزه ما آن را گارد دهان می نامیم كشف كرد. به نظر وی این باند باعث می شد دندانها در موقعیت مورد نظر خود باقی بمانند.
“پیر بوردت فرانسوی” كه در واقع دندانپزشک پادشاه فرانسه بود، كتابی به نام “هنر دندانپزشک” نوشت كه منجر به ساخت و پیشرفت دستگاه ارتودنسی به نام “باند فاوچارد” شد.
بوردت روی دستگاه تغییراتی ایجاد کرد و به این حقیقت دست یافت که کشیدن دندان عقل می تواند مانع از کج شدن دندان های دیگر شد. این کشف نقش مهمی در دندانپزشکی مدرن داشت، زیرا ازدحام بیش از حد دندان ها یکی از دلایل عمده کج شدن دندان ها در بزرگسالان است.
روی هم رفته شکل شناخته شده دستگاهی که پیر بوردت به کار برد، امروز بریس ارتودنسی نامیده می شود. سال 1757 سال بسیار مهمی در تاریخچه ارتودنسی دندان است.
“کریستوپه فرانسوا” اولین بریس های مدرن ارتودنسی را برای دندان ها ایجاد کرد. دستگاه وی شامل یک سیم قوس دار بود که مستقیماً روی هر مجموعه از دو دندان قرار داده می شد تا مانع از کج شدنشان شده و آن ها را صاف نگه دارد.
انقلاب بریس های ارتودنسی همچنان ادامه داشت که “دکتر ادوارد مینارد” برای کمک به اصلاح مشکلات کج بودن و عدم تراز فک ها، الاستیک های ارتودنسی را ساخته و به کار برد. این الاستیک ها مشابه الاستیک ها و کش ارتودنسی امروزی بودند که می توانستند به هماهنگ شدن فک ها و اصلاح موقعیت آن ها کمک کنند.
استفاده از این الاستیک ها، یک نقطه عطف تاریخی برای هماهنگ کردن دندان های کج بود. زیرا امروزه برای اصلاح مشکلات شدید دندانی مثل اوربایت و آندربایت از این الاستیک ها استفاده می شود.
در سال 1900 بود که اصطلاح بریس ها در ارتودنسی توسط جامعه دندانپزشکی و حتی بیماران به صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفت. ارتودنسی در این سال ها با کمک سیم ها و براکت هایی از جنس طلای 18 عیار بود، زیرا بهتر به دندان ها متصل می شدند.
استفاده از طلا برای ساخت بریس ارتودنسی تا سال 1950 ادامه داشت، اما به علت گران بودن و پرهزینه بودن آن، از سال 1950 به اینور از فولاد به جای طلا جهت ساخت بریس استفاده شده است.
در اواسط دهه 70 ایده ای سر زبان ها افتاد که می توان بریس ها را به جای جلوی دندان ها به پشت دندان متصل کرد. این کار همان تاثیر را در صاف کردن دندان ها دارد، اما به علت اینکه به نوعی ارتودنسی نامرئی هستند بهتر است. اینجا بود که ارتودنسی لینگوال یا سیستم ارتودنسی پشت دندانی ابداع شد. اختراع این بریس ها یکی از درخشان ترین اتفاقات در تاریخچه ارتودنسی دندان است و ساخت آن ها را می توان اولین گام در ارتودنسی نامرئی دانست.
در اواخر قرن بیستم ناسا یکی از مهمترین پیشرفت ها در حوزه ارتودنسی دندان را ایجاد کرد تا صاف شدن دندان ها را بهبود ببخشد. این اختراع شامل سیم هایی از جنس آلیاژ نیکل-تیتانیوم بود که جایگزین فولاد معمولی شد. یعنی تا آن زمان ما هنوز هم از دستگاه های ارتودنسی فولادی برای صاف شدن دندان ها استفاده می کردیم.
این سیم ها در دمای اتاق بسیار انعطاف پذیر بوده و با دمای بدن گرم شده و فعال می شوند که به تدریج دندان ها را در جهت مورد نظر حرکت می دهند. این سیم ها به دلیل خاصیت حرارتی که دارند قادر به حفظ توانایی حرکت دندان ها برای مدت طولانی تری هستند و نسبت به سیم های فولادی معمولی نیاز به مراقبت کمتری دارند.
در ماه می سال 2000 پس از سالها تلاش، برای اولین بار الاینرها یا پلاک های شفاف ارتودنسی نیز ساخته شدند. اولین الاینر ساخته شده تحت عنوان اینویزیلاین شناخته می شد که به نوعی ارتودنسی نامرئی و شفاف خوانده می شود.
البته که تاریخچه ارتودنسی دندان بسیار طولانی تر و مفصل تر از این حرف ها است و به دستگاه هایی که ما در این مقاله گفتیم ختم نمی شود. در طول تاریخچه ارتودنسی، دستگاه ها و روش های زیادی ساخته شده که هر کدام برای صاف کردن دندان ها و فک مورد استفاده قرار می گرفته است. امروزه نیز شاهد ساخته شدن دستگاه های بسیار زیادی هستیم که هر کدام به شکلی به صاف کردن دندان ها و هماهنگ کردنشان کمک می کند.
مهم ترین و شناخته شده ترین دستگاه های ارتودنسی امروزی که ادامه تلاش دندانپزشکان و مخترعان این حوزه است عبارتند از:
داشتن دندان های سالم اعتماد به نفس شما را بهبود می بخشد. زمانی که دندان های شما سالم و سفید باشند، راحت تر می توانید با دیگران ارتباط برقرار کنید. شما هم چنین با اعتماد به نفس بیشتر در هنگام صحبت و در اجتماع صحبت می کنید، زیرا می دانید که لبخند چشم گیری دارید.